1. MÌNH CHÚA1 Chúa Giêsu nói với các môn đệ : "Chính Thầy là đường, là sự thật và là sự sống; không ai có thể đến với Chúa Cha mà không qua Thầy. 2 Nếu anh em biết Thầy, anh em cũng biết Cha của Thầy; ngay từ bây giờ anh em biết Người và đã thấy Người. 3 Ông Philípphê mới nói với Người : "Thưa Thầy, xin tỏ cho chúng con thấy Chúa Cha, như thế là chúng con mãn nguyện rồi". 4 Đức Giêsu trả lời : "Thầy ở với anh em bấy lâu, thế mà anh em chưa biết Thầy ư? Anh Philípphê, ai xem thấy Thầy là xem thấy Cha Thầy" (Ga 14,6-9).
5 Chúa Cha ngự trong ánh sáng siêu phàm (x. 1Tm 6,16), và Thiên Chúa là Thánh Khí (Ga 4,24), và không ai đã thấy Thiên Chúa bao giờ (Ga 1,18). 6 Vì thế người ta chỉ có thể thấy được Người trong Thánh Khí, vì Thánh Khí mới ban sự sống, chứ con người tự nhiên chẳng làm được gì (Ga 6,63).
7 Phần Chúa Con, vì Người ngang hàng với Chúa Cha, nên người ta chỉ có thể nhìn thấy Người như nhìn thấy Chúa Cha và Chúa Thánh Thần. 8 Do đó, tất cả những ai chỉ nhìn Chúa Giêsu như một con người [2], chứ không theo Thánh Khí mà nhìn và tin rằng Người có Thần tính[3], nghĩa là Người là Con thật của Thiên Chúa, đều bị luận phạt.
9 Cũng vậy, tất cả những ai nhìn bí tích do Lời Chúa thánh hóa trên bàn thờ, bởi tay linh mục, dưới hình bánh và hình rượu, mà không theo Thánh Khí để nhìn và tin rằng đó là Thiên Chúa, là đích thực Mình và Máu cực thánh của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đều bị luận phạt. 10 Chính Đấng tối cao đã chứng thực khi nói rằng : "Đây là Mình Ta và Máu giao ước mới của Ta, sẽ đổ ra vì mọi người" (x. Mc 14,22.24). 11 Và "Ai ăn Thịt Ta và uống Máu Ta, sẽ được sống muôn đời" (x. Ga 6,54). 12 Bởi thế, chính Thánh Khí, Đấng ngự trong các tín hữu, tiếp rước Mình và Máu cực thánh Chúa. 13 Còn tất cả những ai không hiệp thông với Thánh Khí ấy mà dám rước Chúa, là ăn và uống lấy án phạt cho mình (x. 1Cr 11,29).
14 Vậy hỡi con cái loài người, cho đến bao giờ lòng vẫn chai đá? (Tv 4,3). 15 Tại sao không nhìn nhận sự thật và tin vào Con Thiên Chúa? (x. Ga 9,35). 16 Này đây hằng ngày Người hạ mình xuống (x. Pl 2,
như xưa Người rời ngai vàng (x. Kn 18,15) mà đến trong lòng Đức Trinh Nữ. 17 Hằng ngày Người đến với chúng ta một cách khiêm nhường. 18 Hằng ngày Người rời cung lòng Chúa Cha (x. Ga 1,18) để ngự xuống trên bàn thờ, trong tay linh mục. 19 Xưa kia Người tỏ mình ra cho các thánh Tông đồ trong một thân xác đích thực thế nào, thì ngày nay, Người cũng tỏ mình ra cho chúng ta trong Bánh thánh như thế. 20 Và như xưa, con mắt xác thịt của các thánh Tông đồ chỉ trông thấy thân xác của Người, nhưng các ngài tin rằng Người là Thiên Chúa, vì các ngài chiêm ngắm Người với con mắt được Thánh Khí soi dẫn. 21 Ngày nay cũng thế, khi con mắt xác thịt của chúng ta trông thấy bánh và rượu, chúng ta hãy biết nhìn ra và tin vững đó là Mình và Máu cực thánh, hằng sống và chân thật của Người [4].
22 Đó là phương thế Chúa dùng để ở mãi với các tín hữu như chính Người đã nói : "Này đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế" (x. Mt 28,20).
2. TỘI GIỮ Ý RIÊNG1 Chúa nói với Ađam : "Hết mọi trái cây trong vườn, ngươi được phép ăn; nhưng trái cây biết lành biết dữ, thì ngươi đừng ăn" (x. St 2,16-17).
2 Ađam đã có thể ăn quả mọi cây trong vườn địa đàng, bởi vì, bao lâu không đi ngược với lệnh truyền thì ông không phạm tội.
3 Người ăn trái cây biết lành là người chiếm giữ ý riêng và đề cao mình lên về các điều tốt lành Chúa nói và làm nơi họ. 4 Như thế, lúc họ nghe ma quỉ xúi giục và vi phạm lệnh Chúa, trái đó trở thành trái biết dữ. 5 Bởi vậy, họ phải gánh chịu hình phạt.
3. VÂNG LỜI TRỌN HẢO1 Chúa nói trong Tin Mừng : "Ai không từ bỏ hết những gì mình có thì không thể làm môn đệ tôi được" (x. Lc 14,33). 2 Và : "Ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất" (x. Lc 9,24).
3 Ai hiến mình trong tay bề trên để sống tuân phục, là người từ bỏ những gì mình có và chịu mất bản thân mình. 4 Người ấy có làm hay nói bất cứ điều gì mà biết là không trái với ý bề trên, miễn là điều tốt, thì vẫn sống trong đức vâng lời đích thực.
5 Còn khi bề dưới thấy có những điều tốt và ích lợi cho mình hơn những điều bề trên truyền dạy, thì hãy sẵn sàng hiến dâng cho Chúa những điều ấy và hăng hái thực hiện ý bề trên. 6 Đó mới là vâng lời vì đức mến (x. 1Pr 1,22), làm đẹp lòng Thiên Chúa và vui lòng tha nhân.
7 Nhưng nếu bề trên truyền dạy điều gì ngược với lương tâm, thì người ấy tuy được phép không vâng lời, cũng đừng lìa bỏ bề trên. 8 Nếu vì thế mà bị ai bách hại, người ấy hãy vì Thiên Chúa mà yêu thương họ hơn nữa. 9 Thật vậy, ai chấp nhận chịu bách hại hơn là lìa bỏ anh em mình, người ấy đích thực sống trong đức vâng lời trọn hảo vì đã hy sinh mạng sống mình cho anh em. (x. Ga 15,13).
10 Nhiều tu sĩ lấy cớ mình thấy được những điều tốt hơn các điều bề trên truyền dạy, đã ngoảnh mặt lại đàng sau (x. Lc 9,62) và quay về với cái họ đã mửa ra là chính ý riêng mình (x. Cn 26,11; 2Pr 2,22). 11 Họ là những kẻ sát nhân, vì gương xấu họ làm hư mất nhiều linh hồn.
4. ĐỪNG AI CHIẾM GIỮ
CHỨC VỤ BỀ TRÊN1 Chúa nói : "Tôi đến không phải để được kẻ hầu người hạ, nhưng là để hầu hạ" (x. Mt 20,28).
2 Những người được đặt ở địa vị cao hơn kẻ khác hãy lấy làm vinh dự về chức vụ bề trên này chẳng khác gì khi được cử ra làm công tác rửa chân cho anh em. 3 Còn lúc bị cất chức quyền mà buồn bực hơn lúc được miễn công tác rửa chân, thì càng buồn bực, họ càng giống như kẻ giữ túi tiền gây nguy hại cho linh hồn (x. Ga 12,6).
5. ĐỪNG AI KIÊU CĂNG, NHƯNG HÃY
TÌM VINH DỰ NƠI THÁNH GIÁ CHÚA1 Người ơi, hãy nhìn xem Thiên Chúa đã đặt ngươi lên địa vị cao quí dường nào : Người đã tạo dựng và nắn đúc nên ngươi theo hình ảnh Con yêu dấu của Người về phần xác, và theo sự tương đồng với Con của Người về phần hồn (x. St 1,26) [5].
2 Vậy mà mọi tạo vật dưới vòm trời, theo phương cách của chúng, đều phụng sự, nhận biết và phục tùng Đấng Tạo hóa hơn cả chính ngươi. 3 Lại nữa, cũng không phải ma quỉ đã đóng đinh Người, nhưng chính ngươi đã cùng với chúng đóng đinh Người, và còn đóng đinh Người khi tìm lạc thú trong nết xấu và tội lỗi.
4 Thế ngươi còn có thể hãnh diện vì lẽ gì? 5 Dù ngươi tinh tế khôn ngoan đến nỗi biết hết mọi khoa học (x. 1Cr 13,2), nói được mọi thứ tiếng (x. 1Cr 12,28) và thấu triệt cặn kẽ mọi sự trên trời, ngần ấy thứ cũng không thể làm ngươi hãnh diện; 6 bởi vì một tên quỉ cũng hiểu biết mọi sự trên trời và thông thạo các việc dưới đất hơn hết mọi người, cho dù có người, nhờ ơn Chúa, biết được những khoa học cao siêu. 7 Cũng thế, dù ngươi xinh đẹp và giàu sang hơn ai hết, dù ngươi làm được phép lạ xua đuổi ma quỉ, mọi thứ ấy đều trái với thân phận ngươi, cũng chẳng là công lênh gì của ngươi và không đáng làm cho ngươi lấy làm hãnh diện.
8 Nhưng chúng ta có thể lấy làm vinh dự vì chúng ta yếu đuối (x. 2Cr 12,5) và hằng ngày được vác thánh giá của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta (x. Lc 14,27).
6. NOI GƯƠNG CHÚA1 Hỡi anh em, chúng ta hãy nhìn ngắm vị mục tử nhân lành đã chịu khổ hình thập giá để cứu độ đoàn chiên. 2 Đoàn chiên Chúa đã đi theo Người trong gian khổ và bách hại, tủi nhục và đói khát, trong bệnh tật và thử thách cùng bao nỗi đắng cay khác; nhờ vậy, họ được Chúa cho sống muôn đời.
3 Bởi thế, thật xấu hổ cho chúng ta là các tôi tớ Thiên Chúa, vì các thánh đã hành động, còn chúng ta, chúng ta lại thích kể lại công việc các ngài đã làm để được vinh quang và danh dự.
7. KIẾN THỨC PHẢI ĐI ĐÔI
VỚI VIỆC LÀNH1 Thánh Tông đồ nói : "chữ viết thì giết chết, còn Thánh Khí mới ban sự sống" (x. 2 Cr 3,6).
2 Những người bị chữ viết giết chết là những kẻ chỉ muốn học biết chữ nghĩa để được xem là khôn ngoan hơn người khác và để có thể kiếm được nhiều của cải mà phân phát cho bạn bè thân thích. 3 Những tu sĩ bị chữ viết giết chết là những kẻ không muốn đi theo tinh thần Chúa trong Kinh Thánh, mà chỉ muốn học biết chữ nghĩa để giảng giải cho người khác.
4 Còn những người được tinh thần Chúa trong Kinh Thánh nuôi sống là những người không gán cho bản thân mình mọi điều họ biết hay muốn biết nhưng dùng lời nói và gương sáng mà dâng trả cho Thiên Chúa tối cao, Đấng sở hữu mọi điều tốt lành.
8. TRÁNH TỘI GANH TỊ1 Thánh Tông đồ nói : "Nếu không được Chúa Thánh Thần giúp sức cho, không ai có thể nói rằng: Đức Giêsu là Chúa" (x. 1Cr 12,3). 2 Và : "Chẳng có một ai làm điều thiện, dẫu một người cũng không" (x. Rm 3,12).
3 Bởi vậy, bất cứ ai ganh tị anh em mình về điều Chúa nói và làm nơi họ thì mắc tội phạm thượng, vì người ấy ganh tị chính Đấng tối cao là Đấng nói và làm mọi điều tốt lành (x. Mt 20,15).
9. TÌNH YÊU1 Chúa nói : "Phải yêu kẻ thù, phải làm phúc cho kẻ ghét anh em và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em" (x. Mt 5,44).
2 Ai thật lòng yêu thương kẻ thù thì không đau buồn về điều thiệt hại họ gây ra cho mình, 3 nhưng vì yêu mến Thiên Chúa, người ấy khổ tâm về tội lỗi kẻ thù đã phạm. 4 Và người ấy hãy dùng việc làm mà chứng tỏ cho kẻ thù thấy mình yêu thương họ.
10. CHẾ NGỰ THÂN XÁC1 Lắm kẻ khi phạm tội hay phải chịu một điều bất công thường đổ lỗi cho kẻ thù hay cho người bên cạnh. 2 Nhưng làm như vậy là không đúng. Mỗi người có một kẻ thù dưới quyền mình : đó là thân xác. Nó xui khiến ta phạm tội. 3 Bởi vậy, phúc thay tôi tớ nào (x. Mt 24,46) luôn kiềm chế kẻ thù thuộc quyền mình và biết khôn ngoan đề phòng. 4 Bao lâu ta còn làm như vậy thì không một kẻ thù nào khác, hữu hình hay vô hình, có thể làm hại được ta.
11. ĐỪNG AI ĐỂ TỘI LỖI KẺ KHÁC
LÀM MÌNH HƯ HỎNG1 Người tôi tớ Thiên Chúa đừng bực bội về điều gì ngoại trừ tội lỗi. 2 Cho dù khi có ai phạm tội cách nào đi nữa, nếu người tôi tớ Thiên Chúa rối lòng rối trí và bực tức vì một cớ gì ngoài đức mến ra, thì người ấy tích trữ thêm tội lỗi cho mình (x. Rm 2,5).
3 Người tôi tớ nào của Thiên Chúa không bực tức và rối lòng rối trí về một điều gì là người sống chính trực và không có của riêng [6].
4 Phúc thay người không giữ lại cho mình điều gì, nhưng "của Xêda, trả cho Xêda; của Thiên Chúa trả về cho Thiên Chúa" (x. Mt 22,21).
12. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT
TINH THẦN CHÚA1 Người ta có thể dựa vào dấu này để nhận biết người tôi tớ nào được tinh thần Chúa hướng dẫn : 2 khi Chúa dùng người ấy làm một việc lành nào mà người ấy không tự tôn mình lên theo bản năng tự nhiên, vì bản năng ấy lúc nào cũng chống lại điều lành. 3 Trái lại, người ấy càng tự xem mình thấp kém và hèn mọn[7] hơn mọi người khác.
13. ĐỨC KIÊN NHẪN1 "Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa" (x. Mt 5,9).
Người tôi tớ Thiên Chúa không thể biết mình kiên nhẫn và khiêm nhường đến mức nào, bao lâu còn được mọi sự như ý. 2 Nhưng đến lúc những kẻ đáng phải làm vừa lòng mình, đều làm ngược lại, bấy giờ người ấy tỏ ra kiên nhẫn và khiêm nhường được chừng nào, thì đó là mức độ nhân đức kẻ ấy có, không thể hơn được.
14. TINH THẦN NGHÈO KHÓ1 "Phúc thay ai có tinh thần nghèo khó, vì Nước Thiên Chúa là của họ" (x. Mt 5,3).
2 Có lắm người chuyên cần đọc kinh cầu nguyện và ăn chay phạt xác, 3 nhưng khi có ai nói lời gì có vẻ xúc phạm đến họ, hay lấy mất vật gì của họ, thì họ liền nổi giận và mất hết bình tĩnh. 4 Những người như thế không có tinh thần nghèo khó; bởi vì ai thật sự có tinh thần nghèo khó, thì ghét bỏ mình và yêu mến kẻ vả mặt mình (x. Mt 5,39).
15. HÒA BÌNH1 "Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa" (x. Mt 5,9).
2 Những ai chịu đựng mọi gian khổ trên đời này vì lòng yêu mến Chúa Giêsu Kitô, mà vẫn giữ được tâm hồn và thân xác bình an, họ mới thật là những người xây dựng hòa bình.
16. TÂM HỒN TRONG SẠCH1 "Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được ngắm nhìn Thiên Chúa" (x. Mt 5,
.
2 Người thật sự có tâm hồn trong sạch là người khinh chê của cải trần thế, tìm kiếm gia nghiệp thiên quốc và không ngừng thờ phượng, nhìn ngắm Chúa là Thiên Chúa hằng sống và chân thật với lòng thanh trí sạch.
17. NGƯỜI TÔI TỚ KHIÊM NHƯỜNG
CỦA THIÊN CHÚA1 Phúc thay người tôi tớ (x. Mt 24,46) khi được Chúa dùng để nói và làm điều lành mà không tự tôn mình lên hơn khi Chúa nói và làm điều lành qua người khác. 2 Ai muốn nhận điều tốt lành từ người khác hơn là dâng trả mọi điều tốt lành mình có lên Thiên Chúa, là có tội.
18. THÔNG CẢM VỚI THA NHÂN1 Phúc thay kẻ biết tùy sức hèn yếu của mình mà nâng đỡ tha nhân, cũng như mình muốn được tha nhân nâng đỡ trong trường hợp tương tự (x. Mt 7,12 ; Gl 6,2).
2 Phúc thay người tôi tớ biết dâng trả mọi điều thiện hảo về cho Thiên Chúa. Ai giữ lại điều lành nào là cất giấu trong mình tiền bạc của chủ (x. Mt 25,18) là Thiên Chúa, và điều họ tưởng mình có sẽ bị lấy mất (x. Lc 8,18).
19. NGƯỜI TÔI TỚ KHIÊM NHƯỜNG
CỦA THIÊN CHÚA1 Phúc thay người tôi tớ khi được kẻ khác tán dương và đề cao mà vẫn không coi mình là tốt hơn khi bị khinh chê là ti tiện, ngây ngô và đáng khinh bỉ, 2 vì trước mặt Thiên Chúa, con người như thế nào thì thực chất là thế ấy, chẳng có gì hơn.
3 Vô phúc cho người tu sĩ được kẻ khác đề cao mà không tự ý hạ mình xuống. Phúc thay người tôi tớ (x. Mt 24,46) được đặt ở địa vị cao ngoài ý mình muốn, mà vẫn luôn ước ao đặt mình dưới chân kẻ khác.
20. NGƯỜI TU SĨ TỐT LÀNH VÀ
NGƯỜI TU SĨ PHÙ PHIẾM1 Phúc thay người tu sĩ chỉ tìm niềm vui thú và hoan lạc trong những cuộc đàm thoại đạo đức và những công việc thánh thiện của Chúa [8],
2 và nhờ đó, trong niềm vui mừng và hân hoan, họ giúp người khác yêu mến Thiên Chúa.
3 Vô phúc cho người tu sĩ ham thích những câu chuyện phù phiếm và trống rỗng để làm cho thiên hạ cười cợt.
21. NGƯỜI TU SĨ BA HOA
VÀ TRỐNG RỖNG1 Phúc thay người tôi tớ khi nói năng, không phô trương những điều mình biết, không vội nói năng để được ban thưởng (x. Cn 29,20), nhưng biết khôn ngoan lựa lời mà nói, lựa lời mà thưa.
2 Vô phúc cho người tu sĩ không gìn giữ trong lòng (x. Lc 2,19.51) những điều tốt lành Chúa tỏ cho biết, cũng chẳng dùng việc làm mà biểu lộ cho kẻ khác, song chỉ thích dùng lời lẽ để khoe khoang hầu được khen thưởng. 3 Người ấy đã nhận được phần thưởng rồi (x. Mt 6,2.16), còn người nghe chẳng được ích lợi gì.
22. CHẤP NHẬN SỬA DẠY1 Phúc thay người tôi tớ biết nhẫn nhục chấp nhận kẻ khác sửa dạy, buộc tội và khiển trách mình cũng như khi chính mình tự làm việc đó. 2 Phúc thay người tôi tớ khi bị khiển trách mà êm thắm nhận lỗi, kính cẩn qui phục, khiêm nhường xưng thú và sẵn sàng đền tội. 3 Phúc thay người tôi tớ không vội chữa mình, nhưng khiêm nhường chịu đựng sự xấu hổ và lời khiển trách về một tội mình không phạm.
23. ĐỨC KHIÊM NHƯỜNG1 Phúc thay người tôi tớ vẫn một mực khiêm nhường khi ở giữa những người dưới quyền mình cũng như lúc ở với cấp trên. 2 Phúc thay người tôi tớ luôn luôn sẵn lòng chịu sửa phạt. 3 Người tôi tớ trung tín và khôn ngoan (x. Mt 24,45) là người không trì hoãn sửa phạt mình một khi làm điều gì sai lỗi: trong lòng thì thống hối, bên ngoài thì xưng thú và làm việc đền tội.
24. TÌNH THƯƠNG ĐÍCH THẬT IPhúc thay người tôi tớ biết yêu thương anh em mình khi họ đau yếu, không làm được gì cho mình, cũng như khi họ khỏe mạnh và có thể làm vừa lòng mình.
25. TÌNH THƯƠNG ĐÍCH THẬT IIPhúc thay người tôi tớ biết yêu thương và kính trọng anh em mình khi họ ở xa cũng như lúc ở gần, và không nói sau lưng họ điều gì mà mình không thể nói trước mặt, vì bác ái.
26. CÁC TÔI TỚ THIÊN CHÚA
PHẢI KÍNH TRỌNG CÁC GIÁO SĨ1 Phúc thay người tôi tớ biết đặt niềm tin vào các giáo sĩ sống theo thể thức Hội Thánh Rôma.
2 Vô phúc cho những ai khinh dể các ngài. Cho dù các ngài là những người tội lỗi, thì cũng không một ai được phép xét đoán, vì chỉ mình Chúa mới có quyền xét đoán các ngài mà thôi. 3 Các ngài có phận sự phục vụ Mình và Máu cực thánh của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, mà chính các ngài rước lấy và chỉ các ngài phân phát cho kẻ khác. 4 Phận sự ấy càng cao trọng bao nhiêu, thì tội xúc phạm đến các ngài càng nặng nề bấy nhiêu. Tội ấy nặng hơn tội xúc phạm đến bất cứ người nào ở đời này.
27. NHÂN ĐỨC XUA ĐUỔI TẬT XẤU1 Đâu có bác ái và khôn ngoan,
Ở đấy không có sợ hãi và mê muội.
2 Đâu có kiên nhẫn và khiêm nhường,
Ở đấy không có nóng giận và rối loạn.
3 Đâu có nghèo khó và vui tươi,
Ở đấy không có tham lam và hà tiện.
4 Đâu có an tĩnh[9] và suy niệm,
Ở đấy không có lo âu và bất ổn.
5 Đâu có lòng kính sợ Chúa canh giữ nhà mình (x. Lc 11,21),
Ở đấy kẻ thù không thể đột nhập.
6 Đâu có từ tâm và cẩn mật,
Ở đấy không có quá độ và tàn nhẫn.
28. GIỮ KÍN ĐIỀU LÀNH KẺO MẤT1 Phúc thay người tôi tớ biết cất giữ ở trên trời (x. Mt 6,20) những của tốt lành Chúa trao phó cho mình mà không tìm cách phô trương cho người đời để được khen thưởng, 2 vì chính Đấng tối cao sẽ bày tỏ công trạng người ấy cho ai Người muốn. 3 Phúc thay người tôi tớ giữ kỹ trong lòng những điều Chúa tỏ riêng cho mình biết (x. Lc 2,19.51).
Tiêu đề: Các Huấn Ngôn 
