THÁNH THỂ, NGUỒN ÁNH SÁNG CHÚNG TA CỐNG HIẾN CHO THẾ GIỚI

Người tiền sử đã nghĩ rằng: ánh sáng phát xuất từ mặt trời không chỉ là nguồn năng lực cho thân xác mà còn là nguồn năng lực cho cả tâm linh. Bằng chứng về điều đó là các cấu trúc xây dựng khác nhau đã được thực hiện dựa trên sự hiểu biết về khảo cổ và chiêm tinh vẫn tiếp tục làm cho các nhà khoa học ngày nay kinh ngạc. Dựa trên những hình ảnh và hình tượng được khắc họa vào đá và những vật liệu khác mà họ tìm thấy, các học giả đã thành công trong việc tái tạo những nghi lễ mà qua đó, người tiền sử diễn tả niềm tin của mình. Thí dụ tại Ái-nhĩ-lan, chúng tôi tìm được một tượng đài tráng lệ 5.000 năm tuổi vào thời tiền sử: “The Newgrange Burial Mound” còn cổ xưa hơn những kim tự tháp nổi tiếng của Ai-cập.

Trong ngày đông chí, 21 tháng 12 hàng năm, ánh sáng mặt trời đi qua lỗ hổng trên nóc nhà, chạy dọc theo một đoạn hẹp và đi tới một căn phòng sâu bên trong gò đất, chiếu sáng phía bên trong ngôi mộ, là chỗ suốt những ngày còn lại trong năm hoàn toàn chìm ngập trong bóng tối vì kiểu cấu trúc của ngôi mộ (1). Những con người vào thời kỳ đồ đá tin rằng: ánh sáng chiếu dọi vào xương thịt các tổ tiên của họ ban cho họ sự sống mới, đã làm cho họ sống mãi. Mỗi năm, những người này cử hành sự kiện đó qua những nghi lễ đặc biệt.

Nếu như các yếu tố tự nhiên được thần thánh hóa đã thành công trong việc mang lại niềm hy vọng về sự sống liên tục đối với con người thời sơ khai, thậm chí sau khi chết, thì kẻ tin vào Đức Giêsu Kitô, Đấng đã sống lại từ cõi chết và đang sống trong Giáo hội của Người và đang hiện diện giữa Giáo hội của Người bằng nhiều cách thức khác nhau, càng có thể sống đầy tràn hy vọng về sự phục sinh của mình và của những người thân yêu của mình hơn biết là chừng nào.

Trước khi chịu Khổ nạn và chịu chết, Đức Kitô đã thiết lập bí tích Thánh Thể, mầu nhiệm sự “hiện diện”đích thực của Người cho tới tận thế. Đó là một sự hiện diện – như Đức Giáo hoàng Phaolô VI đã giải thích rất rõ ràng – được gọi là “đích thực”, không phải y như thể loại trừ những hình thức hiện diện khác không là thực, nhưng đây là sự hiện diện tuyệt diệu nhất, vì qua đó, Đức Kitô hiện diện một cách bản thể trong thực tại là Mình và Máu Người ... Chính Đức Kitô đang ở trước mặt chúng ta (2). Đây là một sự hiện diện không chỉ chiếu sáng (một cách dứt khoát) cái bên kia sự chết, nhưng còn là cái đang “ở đây và lúc này” trong đời sống chúng ta.

Không phải tình cờ mà Đức Gioan Phaolô II đã giới thiệu “các mầu nhiệm sự sáng” thêm vào kinh nguyện xa xưa là Thánh Mân Côi và công bố bí tích Thánh Thể như là cao điểm của các mầu nhiệm này: (3) “làm sao các mầu nhiệm sự sáng lại không đạt tới đỉnh cao trong Thánh Thể”, sau đó Đức Giáo hoàng còn gây ngạc nhiên trong Tông Thư “Mane nobiscum Domine” của ngài, được viết vào dịp Năm nay là Năm Thánh Thể mà chúng ta đang sống. (4) Trong đó, Đức Giáo hoàng nói về Thánh Thể như một Mầu nhiệm ánh sáng, ngài dành cả chương II để nói tới điều ấy. (5)

“Thánh Thể là một mầu nhiệm ánh sáng! Điều đó có ý nghĩa gì, và đâu là những ám chỉ đối với đời sống và linh đạo Kitô hữu?”, Đồng thời Đức Gioan Phaolô gây ngạc nhiên, (6) khi ngài minh họa các suy tư của ngài với bức thánh tượng các môn đệ trên đường Em-mau (Lc 24, 13 – 35).

Bây giờ, tôi sẽ gom lại một số ý tưởng quan trọng trong Tông thư đó liên quan tới chủ đề hiện nay đang chi phối suy tư của chúng ta.

Ánh sáng của hai bàn tiệc

1. Ánh sáng của Lời tháo cởi sự cứng cỏi trong trái tim họ và “đã mở mắt họ” (cf. Lc 24, 31). Giữa bóng xế của ngày đang qua đi và sự tăm tối che phủ tâm trí họ, Người khách bộ hành đã mang lại một tia sáng nhen nhóm lên trong họ niềm hy vọng và làm cho trái tim họ khát mong được tràn ngập ánh sáng. Họ nài nỉ: “Xin hãy ở lại với chúng tôi”. Và người khách bộ hành đã đồng ý. Chằng bao lâu sau đó, khuôn mặt Chúa Giêsu biến mất, thực sự thì Thầy sẽ “ở lại” với họ, Người ẩn mình trong việc “bẻ bánh” đã mở mắt cho họ nhận ra Người (7).

2. Giữa các vấn đề và những khó khăn của chúng ta, và ngay cả những nỗi thất vọng cay đắng, Người khách bộ hành thần linh tiếp tục đi sát bên cạnh chúng ta, mở tai cho chúng ta nghe lời Sách Thánh và dẫn đưa chúng ta đến chỗ hiểu sâu hơn những mầu nhiệm của Thiên Chúa. Khi chúng ta gặp gỡ Người một cách trọn vẹn, chúng ta sẽ vượt qua từ ánh sáng của Lời đến ánh sáng tuôn trào từ “Bánh sự sống”, là sự hoàn thành cuối cùng lời Người hứa “luôn ở lại với chúng ta cho tới ngày tận thế” (cf. Mt 28, 20) (.

3. Thực ý nghĩa đối với hai môn đệ trên đường Em-mau, được những lời của Chúa chúng ta chuẩn bị đúng lúc, đã nhận ra Người tại bàn ăn nhờ cử chỉ đơn sơ là “việc bẻ bánh”. Khi tâm trí được chiếu sáng và cõi lòng được nhen nhóm, thì các dấu hiệu bắt đầu “lên tiếng nói”. Thánh Thể trải rộng ra trong một bối cảnh năng động của các dấu chỉ, chứa đựng một sứ điệp phong phú và rõ ràng. Qua các dấu chỉ này, một cách nào đó, mầu nhiệm mở ra trước mắt kẻ tin (9).

Kết luận thứ nhứt

Trên hết, Thánh Thể là ánh sáng, vì qua mỗi Thánh lễ, phụng vụ Lời Chúa đi trước phụng vụ Thánh Thể trong sự duy nhất của hai “bàn tiệc”, bàn tiệc Lời và bàn tiệc Bánh.

Việc đọc các đoạn sách Kinh Thánh bằng tiếng bản xứ thì không đủ, nếu như chúng không được công bố một cách cẩn thận, với sự chuẩn bị, sự sốt sắng chăm chú, sự gẫm suy trong thinh lặng, để cho lời Thiên Chúa có thể chạm tới trí và tâm con người. Các Nghị phụ trong Công đồng cũng hối thúc vị cử hành phải xem bài giảng như là một phần trong phụng tự, nhắm mục đích giải thích lời Thiên Chúa và từ đó rút ra ý nghĩa cho cuộc sống của người kitô hữu.

Bằng cách đó, chiều kích hiển nhiên của Thánh Thể trong Thánh lễ có thể được sống một cách trọn vẹn trong sự thật của mầu nhiệm, vì Đấng hiện diện trong những tấm bánh khiêm hạ và rượu cũng là Đức Giêsu trong Thịt và Máu của Người: “Ai ăn thịt và uống máu tôi, thì được sống muôn đời. Và tôi sẽ cho người ấy sống lại vào ngày sau hết, vì thịt tôi thực là của ăn và máu tôi thực là của uống. Ai ăn thịt và uống máu tôi, thì ở lại trong tôi và tôi ở lại trong người ấy” (Ga 6, 54 – 56).(10)

Ba chiều kích phải ghi nhớ

1. Không nghi ngờ gì nữa, chiều kích hiển nhiên nhất của Thánh Thể đó là một bữa ăn. Thánh Thể được khai sinh vào buổi chiều ngày Thứ năm Tuần Thánh, trong khung cảnh bữa ăn Vượt Qua. Việc là một bữa ăn thuộc thành phần cốt thiết của cấu trúc bí tích. “Hãy nhận lấy mà ăn ... Đoạn, Người cầm lấy chén và ... trao cho họ, và nói: tất cả các con hãy uống” (Mt 26, 26. 27). Như thế, Điều này diễn tả tình bạn mà Thiên Chúa mong muốn thiết lập với chúng ta và cũng là điều mà chính chúng ta phải vun đắp giữa người này với người khác (11).

2. Thực vậy, đừng quên rằng bữa ăn Thánh Thể cũng có một ý nghĩa hy tế thâm sâu và tiên quyết. Trong Thánh Thể, giờ đây Chúa Kitô lại tiếp tục hy tế được trao dâng một lần nữa cho mọi người trên đồi Golgotha đối với chúng ta. Dẫu hiện diện trong Thánh Thể trong tư cách là Đấng Phục Sinh, song Người vẫn mang các dấu tích cuộc khổ nạn của Người, mà mỗi Thánh lễ là một cuộc “tưởng niệm”, như phụng vụ nhắc nhớ chúng ta trong lời tung hô tiếp theo sau việc thánh hiến: “Lạy Chúa, chúng con loan truyền việc Chúa chịu chết, chúng con tuyên xưng việc Chúa sống lại ...” (12).

3. Đồng thời, trong lúc Thánh Thể hiện tại hóa điều đã xảy ra trong quá khứ, thì Thánh Thể cũng thúc đẩy chúng ta hướng tới tương lai, khi Chúa Kitô sẽ lại đến vào ngày lịch sử kết thúc. Khía cạnh “cánh chung” này làm cho Bí tích Thánh Thể trở nên một biến cố lôi kéo chúng ta vào trong biến cố đó và mang lại niềm hy vọng tràn đầy cho cuộc hành trình kitô hữu của chúng ta (13).

Kết luận thứ hai

“Chúng ta thường xuyên bị cám dỗ giảm thiểu Thánh Thể vào các chiều kích của chúng ta, đang khi trong thực tế, chính chúng ta lại phải mở lòng ra với các chiều kích của Mầu nhiệm. “Thánh Thể là một quà tặng quá vĩ đại dung thứ cho sự hàm hồ và sự xem thường” (14).

Nhờ việc sống toàn bộ đời sống kitô hữu chúng ta trong chiều kích Thánh Thể, đây là điều tiên quyết, thì chúng ta mới có thể cống hiến cho thế giới ánh sáng của Người, Đấng một ngày nọ đã nói: “Tôi là ánh sáng thế gian; ai theo tôi sẽ không phải đi trong bóng tối; nhưng sẽ nhận được ánh sáng đem lại sự sống” (Ga 8, 12).