THÁNH LU-Y IX, VUA NƯỚC PHÁP

Việc cử hành lễ kính Thánh Lu-y IX, Vua nước Pháp và việc suy nghĩ về di sản ngài để lại có một tầm quan trọng đối với Dòng Phan Sinh Tại Thế, vì Thánh Lu-y là một trong những vị thánh bổn mạng của Dòng. Điều quan trọng là biết rằng: ngay từ đầu người ta đã gặp phải một vài thách đố trong khi tiếp cận một số khía cạnh khách quan đáng kể trong cuộc đời ngài, nhất là do các hoạt động phức tạp của ngài và do nhiều quan điểm cũng như những mối quan tâm khác nhau, mà dựa vào đó các nhà viết sử đã đem ngài ra để xem xét. Tuy nhiên, chúng ta có thể tập trung vào một số sự kiện chắc chắn nhất trong đời sống ngài, có thể giúp chúng ta suy nghĩ về tính xác đáng trên bình diện nhân bản và trên bình diện Kitô hữu của con người ngài đối với thời đại chúng ta.
Chào đời vào năm 1215, Lu-y đã kế vị cha ngài trên ngai vàng vào lúc 12 tuổi, nhưng mẹ ngài, hoàng hậu Blanche Castile, đã hành động trong tư cách nhiếp chính, cho tới khi ngài sẵn sàng đảm nhận lấy trách nhiệm của chế độ quân chủ. Ngài thi hành chức năng của mình sau khi đã cưới Margaret miền Provence lúc ngài được 19 tuổi. Hai người có với nhau 11 người con, chính Lu-y đã đích thân nuôi dạy và làm cho con cái dần dà được thấm nhuần các giá trị Kitô giáo. Một yếu tố quyết định để hiểu được đời sống ngài là nền giáo dục đạo đức mà ngài đã nhận được từ nơi người mẹ nghiêm khắc và rất ngoan đạo của mình, nền giáo dục đó đã chuẩn bị cho ngài thực hiện được một đời sống Kitô hữu đến nơi đến chốn giữa các trách nhiệm của ngài trong vai trò một ông hoàng. Vị hoàng tử trẻ trung đã học lấy được tính cương quyết để nghiêm túc xa tránh phạm tội trọng, để hiểu rõ giá trị của quà tặng là đời sống Kitô hữu đã được lãnh nhận nơi bí tích Thánh tẩy – đời sống Kitô hữu mà ngài xem là phẩm giá vĩ đại nhất vượt lên trên cả chức vị làm một ông vua – và để ôm ấp lấy một đời sống cầu nguyện cao độ mà sau đó đã được biểu lộ ra trong suốt thời gian ngài trị vì. Nhiều người đã phê phán lòng sùng đạo đáng nể của ngài, vì việc ngài dành nhiều thời gian để đọc trọn vẹn Giờ Kinh Phụng vụ và thỉnh thoảng hoặc hơn một lần mỗi ngày đến tham dự Thánh lễ.
Khi còn trẻ, ngài cũng đã được các anh em Phan sinh dạy dỗ, ngài là người yểm trợ phương tiện rất nhiều cho các anh em Phan sinh trong việc xây dựng hoặc mở rộng các tu viện và các nhà thờ của anh em. Ngài cũng liên hệ chặt chẽ với Dòng Đa-minh. Mối tương quan của ngài với các Hội Dòng hành khất là một dấu chỉ cho thấy ngài có khả năng đọc ra các dấu chỉ của thời đại và biết hành động một cách thích hợp. Một giai thoại xuất hiện từ thế kỷ thứ 14, bắt nguồn từ triều đình Angevin tại Naples, trình bày ngài trong tư cách là một người Dòng Ba Phan sinh. Thậm chí cho dù sự kiện này hiện nay vẫn còn được đem ra bàn cãi, nhưng chắc chắn là ngài đã ôm ấp các giá trị đời sống đền tội Phan sinh và đã thực thi một cách nổi bật các giá trị ấy trong hết mọi lãnh vực cuộc sống ngài. Trong tư cách một vị vua, ngài đã thực thi một vai trò rất sáng tạo trong một vài lãnh vực xã hội, trong các lãnh vực đó ngài đã tỉ mỉ áp dụng một cách trung thành các giá trị thuộc đức tin Kitô giáo. Việc ngài dấn thân vào công lý được diễn tả qua việc ngài đảm bảo các quyền lợi của người nghèo, nâng cao các tiêu chuẩn đạo đức trong xã hội, và đặt ra các giới hạn đối với quyền lực về mặt tài chánh và pháp luật của các vị lãnh chúa và đối với quyền lực về phần đời của một số các giám mục. Các chính sách của ngài cũng góp phần củng cố sức mạnh về mặt pháp luật của chế độ quân chủ và mở cửa cho việc thiết lập quốc hội. Đi kèm với những cải cách trên phương diện chính trị, ngài cũng đã quan tâm tới những người nghèo và những người bệnh tật dưới nhiều hình thức. Ngài đều đặn phục vụ bàn ăn cho một số người nghèo và thậm chí đích thân rửa chân cho họ, xem công việc phục vụ đó như là một đặc ân Chúa ban mà ngài không muốn từ chối. Ngài cũng đã thiết lập các bệnh viện, các nhà trẻ và các trường học.
Việc ngài tích cực nâng đỡ trong lãnh vực văn hóa đã góp phần làm cho Đại học Sorbonne được phát triển một cách rõ rệt và mang lại tính ưu việt của nước Pháp trong nền văn hóa Âu châu. Việc ngài tham dự vào các cuộc thập tự chinh lần thứ 7 và thứ 8 phải được hiểu trong bối cảnh lịch sử thời đại ngài, việc chiến đấu nhằm khôi phục và tăng cường quyền kiểm soát Phần Mộ Chúa và các địa điểm khác trong vùng Thánh Địa được xem như một hành động sống còn nhằm bảo vệ tương lai và sự chính đáng của di sản Kitô giáo. Chắc chắn, việc lần đầu tham dựcuộc thập tự chinh đã đánh động toàn bộ con người ngài. Khi trở về, ngài đã mang theo một vài thánh tích, trong số đó điều làm cho ngài nghĩ tới là triều thiên gai nhọn của Chúa Giêsu. Để cất giữ các thánh tích này, ngài đã ra lệnh xây dựng Nhà Nguyện danh tiếng Sainte-Chapelle, tại Notre-Dame. Ngài đã qua đời trong lần thứ hai tham dự cuộc thập tự chinh, ngã gục bởi bệnh dịch tại cửa ngõ vào Tunis. Bất kể việc đã từng tiến hành các cuộc xuất chinh quân sự khác nhằm bảo vệ chủ quyền và sự ổn định của triều đại mình, nhưng ngài cũng đã tích cực và can thiệp một cách hữu hiệu vào việc xây dựng hòa bình, thậm chí bằng cách từ chối giao chiến chống lại hoàng đế Frederick II, là người mà Lu-y dàn xếp để hòa giải với Đức Giáo hoàng. Ngài đã trở thành một trọng tài của châu Âu, bằng việc ký một vài hiệp ước hòa bình. Thực sự, ngài đã sống một cuộc sống phi thường!